Somatik semptom bozukluğu (SSD), bir kişi fiziksel semptomlarla ilgili aşırı, abartılı bir endişe hissettiğinde ortaya çıkar. Kişi semptomlarla ilgili o kadar yoğun düşünce, duygu ve davranışlara sahiptir ki, günlük hayatın bazı aktivitelerini yapamayacağını hisseder. Rutin tıbbi sorunların yaşamı tehdit ettiğine inanabilirler. Bu kaygı, normal test sonuçlarına ve sağlık hizmeti sağlayıcısının verdiği güvenceye rağmen iyileşmeyebilir. SSD’li bir kişi semptomlarını taklit etmez. Acı ve diğer sorunlar gerçektir. Bu problemler tıbbi bir sorundan kaynaklanıyor olabilirler. Genellikle hiçbir fiziksel neden bulunamaz. Ancak asıl sorun semptomlara yönelik aşırı tepki ve davranışlardır.
Somatizyon Bozukluğu Nedenleri
SSD genellikle 30 yaşından önce başlar. Kadınlarda erkeklerden daha sık görülür. Bazı insanların neden bu durumu geliştirdiği açık değil. Bazı faktörler söz konusu olabilir:
• Olumsuz bir bakış açısına sahip olmak
• Ağrıya ve diğer hislere fiziksel ve duygusal olarak daha duyarlı olmak
• Aile geçmişi veya yetiştirme
• Genetik
• Geçmişinde fiziksel veya cinsel istismar olan kişilerin bu rahatsızlığa sahip olma olasılığı daha yüksektir. Ancak SSD’li herkesin kötüye kullanım geçmişi yoktur.
SSD, hastalık anksiyetesi bozukluğuna (hipokondri) benzer. Bu, insanların hastalanma veya ciddi bir hastalık geliştirme konusunda aşırı endişeleri çok fazladır. SSD’den farklı olarak, hastalık anksiyetesi bozukluğunda, çok az veya hiç fiziksel semptom yoktur. Belirtiler genellikle uzun yıllar içinde ortaya çıkar. Kişi sıkıntılı olabilir ve işte ve evde kötü işlev görebilir. Ağrı en yaygın semptomdur. Belirtiler vücudun hemen hemen her yerinde görünebilir.
Somatizyon Bozukluğu Teşhisi
Bir kişinin somatik semptom bozukluğu olup olmadığını belirlemek için laboratuvar testi yoktur. Bir kişinin olağan tıbbi değerlendirme ve tedaviye cevap vermeyen kalıcı fiziksel şikayetleri olduğunda doktor bundan şüphelenebilir. Doktor, multipl skleroz ve sistemik lupus eritematozus (lupus) gibi somatik semptom bozukluğuna benzeyen hastalıkları veya fibromiyalji, kronik yorgunluk sendromu ve irritabl bağırsak sendromu gibi sendromları kontrol etmek için testler yapabilir. Somatik semptom bozukluğu olan pek çok kişide depresyon veya anksiyete sorunu vardır, bu nedenle doktorlar bu teşhisleri dikkate alabilir. Kişi istekliyse, daha ileri değerlendirme için bir akıl sağlığı uzmanına danışmak faydalı olacaktır.
Somatizasyon Bozukluğu Tedavisi
Somatik semptom bozukluğu olan kişiler, bir psikoloğa yönlendirmeyi veya tıbbi değerlendirme ve tedavinin semptomları hafifletemeyeceğini kabul etmekte zorlanabilir. Ancak psikolojik tedavi semptomları azaltabilir veya yaşam kalitesini artırabilir.
Bilişsel davranışçı terapi (CBT) semptomları azaltmaya veya eşlik eden herhangi bir anksiyete veya depresyonu gidermeye yardımcı olabilir. Bazen bir antidepresan ilaç veya başka bir psikiyatrik ilaç, somatik semptom bozukluğundan kaynaklanan fiziksel semptomlardan kurtulma sağlayabilir (özellikle kişinin aynı zamanda bir anksiyete veya duygudurum bozukluğu varsa). Tedavi genellikle evde çatışmayı yönetmeyi veya iş ve sosyal işlevsellikle ilgili sorunlar gibi ikincil sorunlarla başa çıkmayı hedefler.
Psikoterapi, kişinin kronik fiziksel rahatsızlıkla başa çıkmasına veya yönetmesine yardımcı olabilir. Stres yönetimi (örneğin, gevşeme teknikleri) faydalı olabilir. Bazı bilişsel davranış terapistleri, hastalara fiziksel semptomlardaki değişikliklerle ilişkili düşünce ve duyguları tanımlamayı öğretir. Kişinin “vücut taraması” eğilimini azaltmasına veya vücut duyumlarının sürekli izlenmesine yardımcı olabilirler.
“Hastalığa tutulmamak, hasta olup da iyileşmekten daha iyidir.”
Erasmus
