Psikoloji İpuçları

Deprem aniden yaşanan yer kabuğunun kırılması ile gerçekleşen bir doğa olayıdır. Şiddetin seviyesine göre toplumu etkileme seviyesi artmaktadır. Deprem fizyolojik olarak içinde bulunduğumuz yapılar dolayısıyla fizyolojik olarak insanları maddi ve manevi olarak etkileyen can kaybının ve mal kaybının en yüksek olduğu doğal felakettir. Yaşanan deprem olayları fiziki olarak insanları etkilerken yaşanan bu durumun psikolojik olarak insanları ve toplumu etkilememesi beklenemez. Gerek deprem öncesi gerek deprem anı gerekse depremden sonraki psikolojik süreç kişi için can yakıcı boyutlar alabilmektedir. Deprem psikolojisi olarak bu duruma genel bir isim verip sizlere yeterli bilgileri aktarmaya çalışacağım. Deprem sonucu risk barındıran bir doğa olayı olduğu için kişide travmatik bir durum yaratabilmektedir.

Travma Nedir?

Travma kişinin hiç beklemedi bir zamanda yaşanan olaya normalde fazla maruz kalmasıdır. Yaşanan bu maruz kalma durumu yaşanan olayın üzerinden belli zamanlar geçmesine rağmen aynı duygu ve düşünceleri kişinin hala yaşaması ve yaşadığı olaya dair görüntü ve anların zihninde tekrar tekrar canlanması yani flashbacklerin olmasına sebep olur.

Deprem aslında böyle bir durumun yaşanmasına en müsait doğa olayıdır. Ülkemiz coğrafi yapı olarak birçok deprem felaketi yaşamış ve hala yaşamaya müsait bir durumdadır. Buda bu konuda travmaların yaşanmasına daha müsait olduğunu göstermektedir. Anlık olarak deprem anında yaşadığımız yoğun korku ve anksiyete bizleri tekrar bir deprem yaşanması konusunda endişeli bir ruh haline itmektedir.

Deprem Sonrası Kaygı Bozukluğu

Deprem anksiyete (kaygı) bozukluğu yaşanmasına sebep olup tetikleyici bir unsurdur. Deprem Anksiyetemizi tekrardan bir deprem yaşanma ihtimali, ölüm korkusu, enkaz altında kalma korkusu, sevdiklerimizi kaybetme üzerine bir endişe hali, evlerimize girme konusunda korkulu düşünceler, enkaz Altında kaldığımıza dair senaryolar çizip hayal etmek gibi sıralayabiliriz. Bu düşünceler bizde anksiyete temelli : 1) Kalp çarpıntıları 2) Nefes darlıkları 3) Elde ayakta uyuşma ve titremeler 4) Hafıza güçlükleri 5) Duygudurumda ani değişmeler yani aniden neşelenip aniden üzülmeler. 6) Uyku problemleri 7) Yeme bozuklukları iştahta sorunlar 8) Görme bulanıklığı gibi psikojen fizyolojik Etmenlere sebep olabilir. Ayrıca bizlerde geleceğe dair umutsuzluk, her an başımıza birşey geleceği endişesi, sık sık sallandığını hissetme, yüksek katlarda yaşamama isteği, eşyaların sallanıp sallanmasını üzerine konroller, çevremizdeki insanların nefes alıp almadığını kontrol etme gibi yaygın anksiyeteli belirtiler ve ani çarpıntı, nefes darlığı, ölüm düşüncesi gibi ortalama 1 saat süren panik ataklara da sebep olabilir. Bu belirtilerin ardından gelen depresif bir duygudurum da kaçınılmazdır.

Yaşanan tüm bu belirtiler aslında akut dönemde yaşanması normal durumlardır. Fakat bu bir destek alamamamız gerektiği anlamını taşımaz. Psikolojik destek fizyolojik sağlığımız için de koruyucu bir görev görmektedir.

Nelere Dikkat Etmeliyiz?

Böyle durumlarda dikkat etmemiz gereken unsurlar nelerdir ? Kendinizi konforlu hissettiğiniz bir alana götürmeye çalışın. Yalnız kalmamaya gayret ediniz çünkü hem deprem anında hem sonrasında yaşanan toplumsal bir durum olduğu için bu durumda sadece kendinizin bu durumda olmadığını bilmek sizleri rahatlatacaktır. Deprem sonrası beynimiz belirsizlikten kaynaklı bizi şüphelere ve korkulara iteceğinden beynimizdeki bu belirsizlik hissini hafifletmek için sosyal medyadan haberler almaya afet bölgelerinde neler olduğunu öğrenme isteği olacaktır fakat bu durumu çoklaştırmak bizlere psikolojik olarak zarar verecektir. Filtrelenmiş haber kanallarını izlemek zaten yeterince bilgi sahibi olmamıza yardımdı olacaktır.

Alkol uyuşturucu gibi bastırıcı kimyasal maddeler duygudurumumuzu tamamen kontrol dışı bırakıp bizi daha kötü etkileyecektir.

Çocuklarımız bizlerden ayrılmak istemeyecek bizlerle uyumak isteyecektir. Bu isteklerini bir süre kırmayın ve fiziksel temastan kaçınmayın. Sevgi belli edildiği takdirde sevgidir.

Kayıplarımız olursa eğer yaş tutmak hakkınızdır yaş tutmaktan duygularınızı ifade etmekten ağlamaktan kaçınmayın.

Bu dönemde kendimizi oyalayıcı dikkatimizi dağıtıcı eylemler yapabilir ailemizle ve sevdiklerimizle vakit geçirmeye çalışmalıyız.

Son olarak bu anlarda nefes egzersizleri gibi egzersizlerle nabzınızı kontrol Altında tutmaya çalışarak endişenizi bir nebze de olsa kontrol altına alabilirsiniz.

Deprem Sonrası EMDR Terapisi

Deprem sonrası yaşanılan olumsuz duygu ve düşüncelerin psikoterapisi İçin EMDR Terapisi uygulanılabilmektedir. EMDR yaşanan travmatik olayların flashbacklerinin zihinde duyarsızlaşması ve etki ettiği duygu ve düşüncelerin iyileşme sürecine girmesi için uygulanan geçerli ve güvenilir bir yöntemdir. Göz hareketleri ile anlara karşı duyarsızlaşma sağlanılırken başarı oranı oldukça yüksektir. Daha önce Marmara depremi ve sonrasında uygulanıp yüksek başarı oranları elde edilmiştir. Kendi klinik deneyimlerimde de uyguladığım EMDR yöntemi başarı oranı olarak gayet memnun edicidir danışanlarımız bu konuds olumlu geri bildirimler vermektedirler.

Sağlıkla ilgili konular, kişisel bakımımızı optimize etmek için önemlidir. Bu bağlamda, anamnez, sağlık uzmanlarının bireylerin sağlık geçmişini anlamak ve etkili tedavi sağlamak için kullandığı kritik bir araçtır. Bu makalede, anamnez nedir, neden önemlidir ve nasıl daha etkili bir şekilde kullanılabilir, gibi sorulara odaklanacağız.

Anamnez Nedir?

Anamnez, bireyin sağlık geçmişini belgelemek ve değerlendirmek amacıyla yapılan bir görüşmedir. Bu süreç, genellikle bir sağlık profesyoneli tarafından yönetilir ve bireyin genel sağlık durumu, geçmişte yaşanan hastalıklar, aile öyküsü, alerjiler ve mevcut semptomlar gibi bilgileri içerir. Bu kapsamlı değerlendirme, doğru bir tanı koymak ve etkili bir tedavi planı oluşturmak için temel bir adımdır.

Anamnezin ana hedefleri şunlar olabilir:

1. Hastanın Tıbbi Geçmişi: Hastanın daha önceki tıbbi durumları, geçirilmiş hastalıklar, cerrahi müdahaleler, alerjiler, ilaçlar ve diğer tıbbi geçmiş bilgilerini içerir.
2. Geçmiş Hastalıkların Detayları: Daha önce geçirilmiş hastalıkların başlangıcı, seyri ve tedavisi hakkında bilgi toplama.
3. Aile Geçmişi: Hasta ailesindeki genetik faktörler, genetik hastalıklar, kalıtsal durumlar ve diğer aile üyelerinin tıbbi geçmişi hakkında bilgiler.
4. Şikayetler ve Semptomlar: Hastanın şu anda yaşadığı semptomlar, şikayetler, ağrılar, rahatsızlıklar ve bu semptomların başlangıcı hakkında bilgi.
5. Yaşam Tarzı ve Alışkanlıklar: Hasta tarafından tütün kullanımı, alkol tüketimi, fiziksel aktivite düzeyi,

Anamnezin Önemi

Sağlık hizmeti sunanlar için anamnez, hastaları daha iyi anlamak ve bireysel ihtiyaçlarına uygun tedaviler sağlamak için vazgeçilmez bir araçtır. Ayrıca, belirli bir hastalığı önlemek veya yönetmek için alınacak önlemleri belirlemek açısından da kritiktir. Sağlık profesyonelleri, anamnez sayesinde hastalarıyla daha güçlü bir iletişim kurabilir ve tedavi sürecini kişiselleştirebilir.

1. Tanı Sürecine Yardımcı Olma:

• Anamnez, hastanın semptomları, şikayetleri ve tıbbi geçmişi hakkında kapsamlı bilgi sağlar. Bu bilgiler, doğru bir tanı koyma sürecinde kritik öneme sahiptir ve sağlık profesyoneline uygun tedavi planını belirleme konusunda rehberlik eder.

1. Tedavi Planının Oluşturulmasına Katkı Sağlama:

• Hastanın tıbbi geçmişi, mevcut sağlık durumu, alerjiler ve kullanılan ilaçlar gibi bilgiler, uygun bir tedavi planının oluşturulmasında yardımcı olur. Bu, hastanın özel ihtiyaçlarına ve sağlık durumuna göre kişiselleştirilmiş bir tedavi sağlamak için önemlidir.

1. Hastanın Güvenini Kazanma:

• Anamnez, hasta ile sağlık profesyoneli arasında bir güven ilişkisi kurulmasına yardımcı olur. Hastanın şikayetlerini açıklaması, duygusal durumunu paylaşması ve özgeçmişi hakkında konuşması, hasta ile sağlık profesyoneli arasında etkileşimi güçlendirebilir.

1. Tedavinin Takibini Sağlama:

• Anamnez, tedavinin başlangıcından itibaren hastanın yanıtını değerlendirmek ve gerekirse tedavi planını düzeltmek için kullanılabilir. Hasta izlemi ve düzenli değerlendirmeler, tedaviye yanıtın takip edilmesinde kritik öneme sahiptir.

1. Hastanın Genel Sağlığına Yönelik Risk Faktörlerini Belirleme:

• Anamnez, genetik faktörler, aile öyküsü, yaşam tarzı alışkanlıkları ve sosyal faktörler gibi unsurları içerir. Bu bilgiler, hastanın genel sağlığına yönelik risk faktörlerini belirlemek ve önleyici tedbirler almak için kullanılabilir.

1. Hasta Eğitimi ve Danışmanlık:

• Anamnez, hastaya sağlık durumu ve tedavi planı hakkında bilgi verme ve hastanın sorularına yanıt verme fırsatı sağlar. Hasta eğitimi, hastanın tedavi sürecini daha iyi anlamasına ve tedaviye uyum sağlamasına yardımcı olabilir.

Anamnezin Bileşenleri

Anamnez, genellikle şu bileşenleri içerir:

1. Kişisel Bilgiler

İlk olarak, bireyin adı, yaş, cinsiyet gibi temel kişisel bilgiler kaydedilir. Bu, sağlık uzmanlarına hastalarını tanımada yardımcı olur.

2. Sağlık Geçmişi

Daha sonra, bireyin geçmişte yaşadığı hastalıklar, cerrahi müdahaleler veya uzun vadeli sağlık sorunları hakkında bilgi toplanır. Bu, mevcut sağlık durumunu anlamak için önemlidir.

3. Aile Öyküsü

Ailede geçmişte var olan genetik faktörler veya hastalıklar, bireyin sağlık risklerini belirlemede önemli bir rol oynar.

4. Alerjiler ve Hassasiyetler

Alerjiler veya belirli maddelere karşı hassasiyetler, tedavi seçeneklerini belirlemede etkili olabilir. Bu nedenle, anamnez sürecinde bu bilgilerin toplanması önemlidir.

5. Mevcut Semptomlar

Bireyin mevcut semptomları, doğru bir tanı koymak için kritiktir. Bu bilgiler, sağlık uzmanlarına uygun tedavi planını oluşturmak için rehberlik eder.

Sık Sorulan Sorular

S. Amacı nedir?

C. Anamnez, hastanın sağlık durumu hakkında kapsamlı bir anlayış geliştirmek ve uygun tanı ve tedavi planlarını belirlemek amacıyla yapılır. Ayrıca, hasta ile sağlık profesyoneli arasında güven kurma, hastanın ihtiyaçlarını anlama ve tedavi sürecini kişiselleştirme amacını taşır.

S. Süreç nasıl işler?

C. Süreç, genellikle sağlık profesyoneli ile hasta arasındaki bir görüşmeyi içerir. Sağlık profesyoneli, hastanın semptomlarını, tıbbi geçmişini, aile öyküsünü ve diğer önemli bilgileri sormak için yönlendirici sorular kullanabilir. Bu bilgiler, hastanın genel sağlık durumu hakkında bütünlük sağlamak ve uygun bir tanı ve tedavi planı oluşturmak için değerlendirilir.

S. Anamnezde hangi sorular sorulabilir?

C. Sorulan sorular geniş bir yelpazeye yayılabilir. Hastanın genel sağlık durumu, semptomları, başlangıç ​​şartları, aile öyküsü, alışkanlıkları ve yaşam tarzı hakkında sorular sıkça sorulur. Örnek sorular arasında “Hangi şikayetlerle buraya geldiniz?”, “Daha önce geçirdiğiniz bir hastalık var mı?”, “Ailenizde bilinen herhangi bir genetik rahatsızlık var mı?” gibi sorular bulunabilir.

S. Nasıl kaydedilir?

C. Anamnez, genellikle hasta kayıt sistemine elektronik olarak veya yazılı olarak kaydedilir. Sağlık profesyoneli, görüşme sırasında hastanın verdiği bilgileri doğru ve eksiksiz bir şekilde kaydetmeli ve bu bilgileri hasta kayıt sistemine aktarmalıdır.

S. Anamnez süreci nasıl iyileştirilebilir?

C. Anamnez sürecini iyileştirmek için sağlık profesyonelleri etkili iletişim becerilerini geliştirebilir, hasta ile güven kurabilir, açık uçlu sorular sormaya özen gösterebilir ve hastanın duygusal ihtiyaçlarına odaklanabilir. Ayrıca, hasta eğitimi ve anlaşılır dil kullanımı da anamnez sürecini olumlu yönde etkileyebilir.

Sonuç Olarak

Anamnez, sağlıkla ilgili sorunlara çözüm bulmanın önemli bir adımıdır. Bu süreç, bireyin sağlık geçmişini anlamak ve ona uygun bir tedavi planı oluşturmak için kullanılır. Sağlık profesyonelleri için, etkili bir anamnez alma becerisi, kaliteli sağlık hizmeti sunmada temel bir faktördür.