Bağımlı kişilik bozukluğu, gerginlik ve korku hisleriyle karakterize olan, anksiyöz kişilik bozuklukları adındaki grup içinde yer alan bir rahatsızlıktır. Bağımlı kişilik bozukluğu karakteristikleri içinde ayrıca, umutsuzluk, başkalarına bağlı kalma, bakım ve ilgiye ihtiyaç duyma ve kendi başına kararlar alamama da yer almaktadır.
Bağımlı kişilik bozukluğu en sık rastlanan kişilik bozukluklarından biridir. kadınlarda ve erkeklerde eşit olarak ortaya çıktığı gözlemlenmekte ve genellikle erken ya da orta yetişkinlik dönemlerinde kendisini belli etmektedir.
Bağımlı Kişilik Bozukluğunun Belirtileri Nelerdir ?
Bağımlı kişilik bozukluğu olan kişiler, duygusal olarak etraflarındaki diğer insanlara bağlanmakta ve bu insanları memnun etmek için aşırı çaba sarfetmektedirler. Bu rahatsızlıkla birlikte, kişi, muhtaç, pasif ve başkalarına tutunmacı davranışlar gösterir. Bu kişilerde ayrılma- kopma korkusu yüksektir. Aşağıda bağımlı kişilik bozukluğunun diğer özellikleri sayılmıştır:
- Başka insanların tavsiye ve onayı olmadan karar alamama; günlük, basit kararları bile verememe.
- Kişisel sorumluluk almaktan kaçınma; kişisel performans ve sorumluluk gerektiren işlerden kaçınma.
- Yoğun terk edilme korkusu ve ilişkiler sona erdiğinde perişanlık ve çaresizlik hisleri. Bağımlı kişilik bozukluğu olan kişi bir ilişki sona erdiğinde hemen bir başka ilişkiye girme eğilimindedir.
- Eleştirilmeye karşı aşırı hassasiyet.
- Kendi kendilerine bakamayacakları inanışından kaynaklanan bir korkuyla birlikte kötümserlik ve düşük özgüven.
- Aldıkları destek ve onayı kaybetmekten korktukları için başkalarıyla fikir çatışmasına düşmekten kaçınma.
- Proje başlatamama
- Yalnız kalmakta zorluk çekme
- Başkalarının kendisine kötü davranmasını ya da istismarını kaldıramama, tolare edememe.
- Kendilerine bakan, ilgi gösteren kişilerin ihtiyaçlarını, kendi ihtiyaçlarından önde tutma.
- Bir hayal dünyasında yaşama ve saf olma eğilimi.
Bağımlı Kişilik Bozukluğuna Ne Sebep Olur?
Bağımlı kişilik bozukluğuna yol açan kesin nedenler tam olarak bilinmese de, bu bozukluğun biyolojik ve gelişimsel bir takım faktörlerden kaynaklandığını söylemek doğru olacaktır. Bazı araştırmacılar, rahatsızlığa yatkınlığı olan kişilerde, otoriter ya da aşırı korumacı ebeveynlerin, bağımlı kişilik özelliklerine yol açabileceğine inanmaktadır.
Bağımlı Kişilik Bozukluğu Tanısı Nasıl Konulur?
Psikiyatrist ve psikologlar, kişilik bozukluğu olan bir kişiyi incelemek için özel olarak tasarlanmış araştırma ve görüşme materyalleri kullanırlar.
Bağımlı Kişilik Bozukluğu Nasıl Tedavi Edilir?
Bir çok kişilik bozukluğunda da olduğu gibi, bağımlı kişilik bozukluğu olan kişi tedavi olmak için bu rahatsızlığından dolayı başvurmaz. Bunun yerine, aslında bu bozukluğun beraberinde getirdiği düşünce ve davranış şekillerinden kaynaklanan bir sorun çok bunaltıcı ve baş edilemez hale geldiğinde yardıma başvururlar. Bağımlı kişilik bozukluğu olan kişiler depresyon ve anksiyete geliştirmeye çok yatkındırlar ve bu rahatsızlıkların belirtileri ile birlikte tedavi olmaya karar verirler.
Bağımlı kişilik bozukluğu için en temel tedavi metodu psikoterapidir. Terapinin hedefi bağımlı kişilik bozukluğu olan kişinin daha aktif ve bağımsız olmasını ve sağlıklı ilişkiler kurmayı öğrenmesini sağlamaktır. Hedefleri olan kısa süreli terapiler bu kişiler için önerilmektedir çünkü uzun süreli terapiler sonunda kişi terapiste de bağlanabilmektedir. uendine güvenli davranma eğitimi, kişinin özgüven oluşturmasını destekleyici bir stratejidir.
Bağımlı kişilik bozukluğu ile birlikte depresyon ve anksiyeteyle ilgili sıkıntılar yaşayan kişiler için ilaç tedavileri de kullanılmaktadır. Ancak ilaç kullanımı çok iyi takip edilmelidir çünkü kişide ilaca bağımlılık ya da kötüye kullanım ortaya çıkabilmektedir.
Bağımlı Kişilik Bozukluğuyla İlgili Yaşanabilecek Karışıklıklar / Sorunlar Nelerdir?
Bağımlı kişilik bozukluğu olan kişilerde, depresyon, anksiyete, fobiler ve madde kötüye kullanımı gibi rahatsızlıkların ortaya çıkması riski yüksektir. Ayrıca istismara uğramaları da olasıdır çünkü bu kişiler çevrelerindekilerle olan ilişkilerini korumak için her şeyi yapabilmektedirler.
Bağımlı Kişilik Bozukluğu Olan Kişilerin Gidişatı Nasıldır?
Tedavi ile, bağımlı kişilik bozukluğu olan bir çok kişi, ilerleme gösterebilmektedir. Uygun terapi ve yöntemler ile ciddi oranda iyileşme gösterebilirler.
Bağımlı kişilik Bozukluğu Önlenebilir Mi?
Bu rahatsızlıktan korunma imkanı olmasa da, tedavi ile bağımlı kişilik bozukluğuna yatkınlığı olan kişiler zorluk yaşadıkları durumlarla daha üretken ve etkin biçimde başa çıkma yollarını öğrenebilmektedirler.
